Wat is de WHOA?
De Wet homologatie onderhands akkoord (WHOA) is een pre-insolventie-instrument dat is ontworpen met een focus op bedrijfsredding. Kern is dat een onderneming in financiële moeilijkheden een onderhands akkoord kan aanbieden aan schuldeisers (en, indien nodig, aan aandeelhouders, leveranciers en andere betrokken partijen). Daarbij kunnen bestaande contracten worden geherstructureerd of beëindigd, met uitzondering van arbeidscontracten en pensioenuitkeringen. Het WHOA-akkoord is – na bekrachtiging door de rechtbank – bindend voor alle betrokkenen, inclusief tegenstemmers. De WHOA wordt vaak vergeleken met de Britse Scheme of Arrangement en de Amerikaanse Chapter 11.
Bindend na homologatie: besloten of openbaar
De onderneming legt een herstructureringsplan voor aan schuldeisers en eventueel aandeelhouders. Als het plan door de vereiste meerderheid per klasse wordt goedgekeurd en door de rechtbank wordt bekrachtigd, is het bindend voor alle partijen. Tegen de bekrachtiging kan geen beroep worden ingesteld, behalve in geval van fraude of ernstige onregelmatigheden. De procedure kan besloten of openbaar zijn geregistreerd bij de rechtbank in het desbetreffende insolventieregister.
Afkoelingsperiode en stabiliseren van de onderneming
Om rust te creëren, kan de onderneming een tijdelijke afkoelingsperiode aanvragen. Die tijdelijke opschorting van de vorderingen van crediteuren (voor alle of bepaalde crediteuren) kan worden bepaald voor een periode van vier maanden (met een mogelijke verlenging tot acht maanden), waarin de crediteuren geen vorderingen kunnen afdwingen of verhaal kunnen halen op de activa. Tijdens deze periode kunnen beslagen worden opgeheven en worden executiemaatregelen, verzoeken tot faillissement of surseance van betaling opgeschort.
Een recente beschikking van de Rechtbank Gelderland (ECLI:NL:RBGEL:2025:8548) illustreert dit: in een besloten WHOA-traject werd, na deponering van de startverklaring en met de toezegging binnen twee maanden een akkoord te presenteren, een afkoelingsperiode van twee maanden afgekondigd om in rust door te kunnen werken richting een akkoord.
Nieuwe (nood)financiering en transacties
Financiering tijdens de WHOA kan cruciaal zijn. Tijdelijke of nieuwe financiering kan tijdens het WHOA-proces onder bepaalde voorwaarden worden verstrekt. De schuldenaar kan de rechtbank ook om toestemming vragen voor specifieke rechtshandelingen, zoals het verkrijgen van noodfinanciering of het verstrekken van zekerheid.
Voor financiers en zekerhedengerechtigden (zoals banken) betekent dit dat het proces duidelijke spelregels biedt voor het toelaten van nieuwe geldstromen, maar dat zorgvuldige rangorde- en zekerhedenanalyse cruciaal is om belangenconflicten te voorkomen.
Wie stuurt: management, herstructureringsdeskundige en waarnemer
WHOA is in principe een procedure waarbij de schuldenaar de controle behoudt. Het management blijft bevoegd om de activiteiten voort te zetten en activa te vervreemden. Onder bepaalde omstandigheden kan een schuldeiser echter verzoeken om de aanstelling van een herstructureringsdeskundige of waarnemer, in welk geval de onderneming in meer of mindere mate de controle verliest.
Belangrijkste WHOA principes: geen crediteur slechter af en absolute prioriteit
De WHOA rust op twee kernbeginselen:
- “Geen crediteur slechter af”: crediteuren mogen niet slechter af zijn dan in een faillissementssituatie; en
- “Absolute prioriteitsregel”: de reorganisatiewaarde wordt verdeeld volgens de wettelijke rangorde van crediteuren.
De vennootschap dient aan te tonen dat alle crediteuren bij een succesvolle WHOA meer zullen ontvangen dan in een faillissementssituatie.
Procedure en besluitvorming in klassen
Een WHOA-traject kent enkele vaste stappen:
- Start: het proces kan worden gestart door de schuldenaar of (via een verzoek bij de rechtbank) door schuldeiser(s), aandeelhouder(s) of ondernemingsraad;
- Classificatie: schuldeisers en aandeelhouders worden geclassificeerd op basis van hun rechten en rangorde. Leden van elke klasse moeten ‘gelijk worden behandeld.’ Elke klasse stemt afzonderlijk. Als tweederde van een klasse voor stemt, kunnen degenen die tegen stemmen worden gedwongen om akkoord te gaan;
- Cross-class cram down: Als een klasse die in geval van faillissement een uitkering zou ontvangen, vóór de regeling stemt (de zogenaamde ‘in the money’-klasse), kunnen zelfs klassen die tegenstemmen worden gedwongen om in te stemmen met de regeling;
- Planinhoud: het herstructureringsplan bevat toelichtingen, financiële informatie en een vergelijking van de liquidatiewaarde versus de reorganisatiewaarde;
- Stemming en homologatie: Als alle klassen akkoord gaan, is een bevestiging door de rechtbank niet vereist. Is ten minste één klasse vóór, dan kan om homologatie worden verzocht. De uitspraak van de rechtbank volgt binnen 8 dagen. Bij bevestiging door de rechtbank is het plan bindend voor alle betrokken schuldeisers en aandeelhouders.
Grenzen en risico’s
De WHOA is krachtig, maar kan niet alles. Zo kunnen de rechten van werknemers niet worden beperkt of aangetast onder de WHOA. Daarnaast vraagt het proces om tijd en middelen. Het is een complex proces (van enkele weken tot vele maanden) met aanzienlijke kosten voor de voorbereiding en juridische ondersteuning. Er bestaat op een risico van mislukking van een WHOA akkoord als er onvoldoende steun wordt verkregen.
Praktische aandachtspunten uit de praktijk
- Startconditie en timing: breng vroegtijdig de financiële en operationele uitgangspunten in kaart. De WHOA is bedoeld voor ondernemingen die hun schulden redelijkerwijs niet kunnen blijven betalen. Wacht dus niet tot liquiditeit volledig opdroogt;
- Waardering en scenario’s: valideer reorganisatie- versus liquidatiewaarde en onderbouw de klassensplitsing met heldere, consistente uitgangspunten;
- Zekerhedengerechtigden: analyseer het effect op banken en andere zekerhedengerechtigden (zoals pand- en hypotheekhouders) en overweeg of en hoe nieuwe financiering met superprioriteit past binnen de kapitaalstructuur;
- Governance: bepaal of het management het proces volledig trekt of dat een herstructureringsdeskundige/waarnemer moet of zal worden aangezocht;
- Communicatie en transparantie: een WHOA vraagt om zorgvuldig stakeholdermanagement en gedocumenteerde, gelijke behandeling binnen klassen.
WHOA in de context van de reeks
Waar deel 1 van deze blogreeks de informele opties belichtte (individuele afspraken met banken, leveranciers en aandeelhouders, en het vrijwillige crediteurenakkoord), biedt de WHOA een wettelijk kader dat dwarsliggers kan binden en zo een duurzame oplossing kan afdwingen als er voldoende steun is binnen ten minste één relevante klasse. Het is daarmee een logisch vervolg in de escalatieladder: eerst praten en maatwerk, daarna – indien nodig – formaliseren en juridisch verankeren.
Conclusie
De WHOA is een krachtig instrument voor ondernemingen die tijdig sturen op continuïteit en waarde behoud. Met de afkoelingsperiode, de mogelijkheid tot noodfinanciering en een gestructureerde klassenbenadering combineert de WHOA flexibiliteit met rechtszekerheid. Succes vergt echter: realistische scenario’s, goede data en waarderingen, strakke procesvoering en consequente stakeholdercommunicatie. Bijtijds advies inwinnen is cruciaal om de juiste route te kiezen en het plan effectief door de besluitvorming en homologatie te leiden.
Houd onze website en LinkedIn-pagina in de gaten voor het vervolg van deze blogreeks!
