Vormen van bancaire financieringen
De meest bekende bancaire financieringen zijn: krediet in rekening-courant, geldlening, bankgarantie en activa of debiteurenfinancieringen in de vorm van leasing en factoring.
Een krediet in rekening-courant is een flexibele en direct opneembare vorm van financiering. Tot de hoogte van het krediet kan er worden opgenomen en gebruikt. In de regel kan er zonder nadere voorwaarden weer worden afgelost op het krediet, maar kan het ook opnieuw worden opgenomen. Vaak is de duur van een krediet onbeperkt, al heeft de bank wel de mogelijkheid om het krediet op te zeggen. In de regel is de rente op een krediet in rekening-courant hoger dan de rente op een geldlening.
Een (vaste) lening is een overeenkomst tussen de bank en haar cliënt op grond waarvan de bank een geldbedrag ter beschikking stelt aan de klant, die zich tot terugbetaling verplicht, vermeerderd met rente en kosten. Een geldlening heeft in de regel een vaste looptijd, een vaste of variabele rente en een aflossingsschema. Er zijn leningen die niet tussentijds afgelost hoeven te worden. Het afgeloste deel van de lening kan niet opnieuw worden opgenomen.
Een bank kan zich op verzoek van haar klant jegens derden garant stellen voor de verplichtingen van haar klant door middel van een bankgarantie. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij grote (bouw)contracten. De klant verstrekt een contra-garantie aan de bank op grond waarvan zij het onder de bankgarantie uitbetaalde bedrag op haar klant kan verhalen. Een bankgarantie is een zelfstandige verplichting van de bank jegens de begunstigde van de bankgarantie. Deze staat los van de relatie tussen de cliënt en de derde.
Leasing is een vorm van financiering waarbij een onderneming het gebruiksrecht krijgt van een bedrijfsmiddel/(on)roerende zaak, zoals transportmiddelen, machines of apparatuur, van een financier/bank tegen betaling van periodieke leasevergoedingen. Aan het einde van de leasetermijnen kan er soms een optie tot koop zijn.
Als laatste stipt Heleen in deze blog kort de bancaire financiering door middel van factoring aan. Dit is een financieringsvorm waarbij een onderneming haar openstaande vorderingen verkoopt aan een factoringmaatschappij/bank, die direct een aanzienlijk deel van het factuurbedrag uitbetaalt en het risico en de incasso van de onderneming overneemt.
Andere wijzen van financieringen
De meest bekende alternatieve vormen van financiering zijn: private equity & venture capital, crowdfunding, direct lening/alternatieve financiers en obligatieleningen.
Bij private equity investeren partijen (vaak gespecialiseerde fondsen) in het eigen vermogen van een onderneming en krijgen zij naast aandelen ook vaak zeggenschap. Daarbij ligt de nadruk op volwassen bedrijven en kan worden gedacht aan investeringen voor groei, herstructureringen of buy-outs. Venture capital richt zich meer op jonge, innovatieve bedrijven.
Crowdfunding ziet op financiering via een groot aantal kleine investeerders (de crowd), meestal via een online platform. Dit kan in de vorm van een lening, aandelen of donaties. De looptijd varieert, het risico is verspreid over veel investeerders en het wordt gebruikt voor startups, innovatieve projecten en het MKB.
Bij direct lending/alternatieve financiers verstrekken niet-bancaire instellingen zoals investeringsfondsen of fintech direct leningen aan bedrijven op minder strenge voorwaarden. Het betreft pure financiering en geen zeggenschap, waarbij het risico bij de investeerders ligt. Naast (extra) rente kan er sprake zijn van hogere fees. Dit is een alternatief voor ondernemingen die geen bancaire financiering kunnen krijgen.
Obligatieleningen of bonds zijn door de onderneming uitgegeven obligaties, waarbij investeerders geld lenen aan de onderneming tegen ontvangst van een vaste rente (coupon). Er is sprake van een vaste looptijd, waarbij aan het einde de hoofdsom wordt terugbetaald. De investeerders hebben in de regel geen zeggenschap. Dit wordt vaak gebruikt voor grotere ondernemingen.
Praktische tips voor ondernemers
Let bij het aangaan van een financiering (of dit nu een bancaire of andere vorm van financiering is), altijd op de voorwaarden, zoals de hoogte van de rente, de (omvang van de) gevraagde zekerheden, de looptijd en flexibiliteit van de financiering. Zorg voor een goede documentatie van de afspraken. Bij een bancaire financiering zal dat geen probleem zijn, omdat de bank over uitgebreide (standaard) financierings- en zekerheidsdocumentatie beschikt. Overweeg alternatieve vormen van financiering naast de traditionele bankfinanciering.
Het voordeel van een bankfinanciering is dat een bank een zorgplicht jegens haar cliënten heeft en dat deze zorgplicht al behoorlijk is uitgekristalliseerd in regelgeving en in jurisprudentie. Zie hierover onder meer Heleens eerdere blog over de contractuele bancaire zorgplicht. Die zorgplicht ziet niet alleen op de beëindiging van een financiering, maar de bank kan ook een zorgplicht hebben bij aanvang van de financiering of bij herfinanciering. Over dat laatste gaat een recente uitspraak van de Hoge Raad, die hieronder wordt besproken.
Recente uitspraak: zorgplicht van bank bij kredietverstrekking
In een recente uitspraak van de Hoge Raad in ‘tussencassatie’ van 5 september 2025 (ECLI:NL:HR:2025:1237) ging het om de vraag of een bank een zorgplicht heeft bij kredietverstrekking aan ondernemers.
Wat was er aan de hand?
Een melkveebedrijf werd voor uitbreiding van de veestapel en de stallen door de bank geherfinancierd. De bank werd verweten dat zij de onderneming voorafgaand aan het sluiten van de kredietovereenkomst niet heeft gewaarschuwd voor de mogelijke invoering van productiebeperkende maatregelen, zoals een fosfaatrechtenstelsel en de daaruit voortvloeiende risico’s voor de bedrijfsvoering en financiële positie.
Het gerechtshof oordeelde dat op een bank uit hoofde van haar maatschappelijke functie en deskundigheid een (bijzondere) zorgplicht rust jegens haar klanten. De zorgplicht kan inhouden dat de bank onderzoek moet doen naar de financiële mogelijkheden, de deskundigheid en de doelstellingen van haar klant. De inhoud en reikwijdte van de zorgplicht hangt af van de omstandigheden van het geval, waaronder de aard van de betrokken rechtsverhouding, de hoedanigheid van de klant, de complexiteit van het product en de daaraan verbonden risico’s en de eventuele deskundigheid en relevante ervaring van de klant. Uit de (bijzondere) zorgplicht van de bank kan onder omstandigheden een waarschuwingsplicht voortvloeien. Deze waarschuwingsplicht strekt ertoe de klant te beschermen tegen de gevaren van eigen lichtzinnigheid of gebrek aan inzicht.
De Hoge Raad bevestigt deze zorgplicht, maar geeft daarbij aan dat deze bijzondere zorgplicht beperkt is als het gaat om het verstrekken van een geldlening aan een onderneming omdat een lening op zichzelf geen ingewikkeld product is en de cliënt in deze uitspraak geen consument is.
Wel kunnen de overige omstandigheden meebrengen dat de bancaire zorgplicht betekent dat de bank zich ervan vergewist of de ondernemer zich van een mogelijke toekomstige ontwikkeling bewust is en, indien dit niet zo is, haar kennis daarover met de ondernemer deelt. Zo’n vergewisplicht en informatieplicht van de bank ‘verdwijnt’ niet als het gaat om een mogelijke wijziging van wetgeving op een terrein waarop de onderneming van de kredietnemer actief is.
Conclusie
De financieringsmarkt is volop in beweging. Ondernemers doen er verstandig aan om bij het aangaan van een financiering niet alleen te letten op de voorwaarden, maar ook op de zorgplicht van de bank en de mogelijkheden van alternatieve financieringsvormen. Wilt u voor uw organisatie meer weten over financiering, zekerheden of de zorgplicht van banken? Neem gerust contact op met Heleen Wessel-Krijger voor advies op maat.
